Dr. Hakan Akbulut
-İktidara gelmeleri durumunda “Millet İttifakı” ve muhalefet partileri nasıl ve ne ölçüde geleneksel dış politika önceliklerine dönmeyi düşünüyorlar ve bunun yol haritasını planlamaya başladılar mı?
Türk dış politikası, cumhuriyetin kuruluşundan 2000’li yılların başına kadar hepimizin bildiği üzere, geleneksel dış politika ekseninde, pragmatik ve ulusal çıkarları esas alan, zaman zaman yeni öncelikler belirleyen bir anlayışla sürdürüldü.
Geleneksel Türk dış politikası dediğimiz zaman hepimizin aklına ilk planda yaklaşık altı-yedi temel dış politika önceliği gelir.
Bu öncelikleri kısaca ifade edecek olursak;
-Dengeli ve çok yönlü olması,
-Barışçı ve gerçekçi bir çizgide olması,
-Batı ittifakları içinde yer alması,
-Uluslararası hukuka saygı,
-Ortadoğu ve Araplar arası sorunlara karışmama,
-Dış politika karar alma sürecinde siyasi irade ile birlikte kurum ve kuruluşların ağırlığının bulunması,
-Başka devletlerin içişlerine karışmama
olarak özetleyebiliriz.
Bu önceliklerin sayısı taktir edileceği üzere arttıra da bilinir.
Bu temel önceliklerin 2000 yıllarının başından itibaren aşındırılmasına başlandığına ve eksen kayışlarına yavaş yavaş hepimiz şahit olduk.
Bu kayışların ilk sinyallerini 2000’lerin başında dış politikada karar verme sürecinin bürokratlardan danışmanlara kaydırılması şeklinde gözlemledik. Tabii o dönemdeki sinyalleri gözlemleyen kaç kişi dış politikada bugün bu noktaya gelinebileceğini tahmin edebiliyordu bilmiyoruz.
Belli bir süreç çerçevesinde de; geleneksel dış politika ekseninden farklı bir eksene geçmiş olduk. Günümüzde dış politika önceliklerimiz geleneksel dış politika ekseninden farklı bir yaklaşımla sürdürülmeye devam ediyor.
Geleneksel dış politika ekseninden halihazırda ne kadar saptığımızı yukarıda saymaya çalıştığımız geleneksel politika unsurlarını teker teker ele alarak anlayabiliriz. Bunun değerlendirmesini şimdilik sayın okurlarımıza bırakıyoruz, gelecekte kaleme alacağımız bir yazımızda bunları teker teker ayrıca inceleyebiliriz.
Geleneksel dış politika ekseninden bugünlere gelişi değerlendiren bazı çevreler gelinen noktayı başarılı görüyorlar.
Bu çevreler geleneksel Türk dış politikasını pasif, statükocu bulup, Türkiye’nin bu yeni eksenle beraber bir anlamda güç kazandığını, itibar kazandığını iddia ediyorlar.
Bu konuda görüş bildiren diğer bazı çevreler ise; Türkiye’nin geldiği mevcut durum için büyük bedeller ödediğini ve Türkiye’nin büyük itibar kaybına uğradığını, mevcut politikalarla ülkenin her an bir “oldu bittilerle” karşı karşıya kalabileceğini belirtiyorlar.
Türk dış politikası mevcut ekseninin; mevcut siyasi irade iktidarda olduğu müddetçe süreceği anlaşılıyor. Ancak asıl önemli konu, bir siyasi irade değişikliği olduğunda mevcut politikalardan geleneksel dış politika eksenine geçişin hangi boyutta ve nasıl bir yol haritası ile olacağıdır.
Umarız bu konuda gerekli hazırlıklar yapılıyordur…
Ortak Akıl Politika Geliştirme
