Esnaf ve Sanatkarın Kredi Taksit Ödemeleri Bir Ay Daha Uzatıldı mı? – Ümit Işık

2020 yılının Mart ayında başlayan ve etkileri halen devam eden covid-19 salgını nedeniyle işyerini açamayan esnaf ve sanatkarlar, düştükleri zor durumdan kurtulmak için düşük faizli esnaf kredilerine sarılmış ancak salgının beklenenden uzun sürmesi nedeniyle hazine destekli bu kredilerin ödenme zamanı geldiğinden çaresizlik bir kat daha artmıştır. İşyeri kapalı olan ve hiçbir geliri olmayan esnaf, günü kurtarmak için birikimlerini kullanmış ancak bu birikimlerin de bitmesiyle banka ve /veya düşük faizli krediler alarak derdine çözüm bulmaya çalışmıştır. Alınan kredilerin ödeme vadeleri geldiğinde halen işyeri kapalı olan esnaf ve sanatkar ne yapacağını şaşırmıştır.

Devlet, konunun ciddiyetinin farkına varmış ve esnaf ve sanatkarın rahat bir nefes alması adına kredi ertelemesi yönünde karar almıştır.

Söz konusu Kararın amacı;

– COVID-19 salgını nedeniyle işleri zarar gören,

– Türkiye genelinde faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların,

– Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatifleri (ESKKK) kefaletiyle veya doğrudan düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamında olan kredi borçlarının,

ertelenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla hazırlanmıştır. Burada dikkat çeken husus kredi kullanılan ESKKK’nin TESKOMB’a ortak olması ve kredinin ya bu Kooperatiflerden veya doğrudan Bankadan kullanılmış olmasıdır.

Hangi Kredi borçları ne zamana kadar ertelendi

Bu Karar kapsamındaki esnaf ve sanatkârlardan;

– Yaşanan salgın nedeniyle işleri ve/veya işletmesi zarar görenlerin,

– TESKOMB’a bağlı bölge birliklerine ortak olan ESKKK’lar kefaletiyle veya doğrudan Bankadan, 31 Aralık 2020 ve öncesi tarihlerde kullandıkları düşük faizli kredilerden doğan borçlarından,

– vadesinde/taksit vadesinde/hesap devresinde tahsil edilemeyip henüz tasfiye olunacak alacaklar kapsamına alınmayanlar ile,

– 1 Ocak 2021-30 Haziran 2021 tarihleri arasında vadesi dolacak olup, bu Kararın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla itfa edilmeyenler;

başvuru şartı aranmaksızın vadesinde/taksit vadesinde/hesap devresinde ilgili mevzuatına göre faiz tahakkuk ettirilerek vade tarihinden/taksit vadesinden/hesap devresinden itibaren kredi itfa tablosunda belirlenen taksit sayısı değiştirilmeksizin kalan vadeye yayılmak suretiyle ertelenecektir.

Anlaşılacağı üzere erteleme kapsamındaki kredi, Halk Bankası veya ESKKK’dan alınmalı ve bu işlem 31.12.2020 tarihinden önce olmalıdır. Örneğin 01 Ocak 2021 de alınan kredi için bu karardan yararlanılması mümkün değildir. Yine bu kararın yayınladığı 4 Şubattan önce ve 01.01.2021-30.06.2021 tarihleri arasında vadesi dolan ancak itfa edilemeyen borç olmalıdır. Buna göre 2021 yılının Haziran ayına kadar vadesi gelen borçlar ödenmese bile icra ve takip işlemi yapılmayacaktır.

Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da ertelenen kredi taksitlerinin kredi alım şartlarına göre belirlenen (ilgili mevzuat) faiz oranı uygulanmak suretiyle uzatılacak olmasıdır. Bir diğer ifade ile ertelenen süre kadar, ödenmeyen borç miktarına, faiz uygulanacaktır. Yine bu faiz uygulanan miktar da kalan taksit miktarı içine dahil edilecek olup uzatılan süre kadar kredi vadesi uzamayacaktır.

Örneğin 31.12.2020 tarihinde 24 aylık 20.000 TL kredi kullandınız. Faiz ve diğer giderlerle birlikte toplam geri ödemesi 24.000 olduğunu varsayalım. Eğer 2021 yılının Haziran ayına kadar 6 ay boyunca aylık 1000 TL taksitinizi ödemezseniz ödemediğiniz bu 6000 TL’ye kullandığınız kredi faizi uygulanarak (örneğin %10 faizle kredi çekilmiş ise 6600 TL/18= 367 TL) aylık 1000 TL olan taksitleriniz kalan 18 ay boyunca aylık 1.367 TL olarak yapılandırılmış olacaktır. Çünkü kararda açıkça “kredi itfa tablosunda belirlenen taksit sayısı değiştirilmeksizin kalan vadeye yayılmak suretiyle ertelenir.” denilmektedir. Yine aynı şekilde erteleme dönemi boyunca taksit/anapara borcu ve tahakkuk edecek faizin ilgili kararlar uyarınca esnaf ve sanatkârlara yansıyan kısmı ile bu tutara ilişkin banka ve sigorta muameleleri vergisi kalan taksitlere eşit olarak eklenecektir.

Kredi taksit ödemeleri bir kez daha ertelendi mi?

Şubat ayında alınan Kararla, Kredi borçlarının taksitleri Haziran ayı sonuna kadar, diğer bir ifade ile Temmuz ayının başına ertelenmiştir. Dolayısıyla bu kredilerin taksitlerinin ödenmesi Temmuz ayında başlayacak olup şu an itibariyle herhangi bir erteleme söz konusu değildir.

Bununla birlikte 23.12.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Esnaf ve Sanatkârlar ile Gerçek Kişi Tacirlere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Destekler Hakkında Karar” ve bu Kararın uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleyen 24.12.2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Tebliğ’de yer verilen şartlarda esnaf ve sanatkarlara bazı hibe ve destekler sağlanmıştır.

Anılan Karar ve Tebliğ’e göre, Bakanlık tarafından belirlenen sektörlerde faaliyet göstermek kaydıyla, 14.12.2020 tarihinden önce (bu tarih dâhil) vergi mükellefiyetini tesis ettirmiş olan, ticari kazançları basit usulde tespit edilen, esnaf ve sanatkârlar ile gerçek kişi tacirler ile yine bu tarih itibarıyla esnaf ve sanatkârlar siciline kayıtlı vergiden muaf esnaf 3 ay boyunca aylık 1000 TL den faydalanacaklardır.

Yine yukarıda yer verilen gelir kaybı desteğinden faydalanabilecek gerçek kişilerin vergi sicil kayıtlarına göre esas faaliyetlerini yürüttükleri iş yerlerinin kira olması halinde, bu kişilere büyükşehir belediyelerinin bulunduğu yerlerde aylık 750 TL diğer yerlerde aylık 500 TL olmak üzere 3 ay boyunca kira desteği sağlanacaktır.

30.04.2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Esnaf ve Sanatkârlar ile Gerçek Kişi Tacirlere Koronavirüs Salgını Nedeniyle Verilecek Destekler Hakkında Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar” ile “3 ay” ibaresi “4 ay” şeklinde değiştirilmiş ve böylece Nisan ayında da bu hibe ve desteklerin yapılması sağlanmıştır.

Halkbankası ve ESKKK’den alınan Kredilerin taksit ödemeleri de ertelenmelidir.

04.02.2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 03.02.2021 tarihli ve 3489 sayılı “Covid-19 Salgını Nedeniyle Zarar Gören Esnaf ve Sanatkârların, Türkiye Halk Bankası Anonim Şirketince Düşük Faizli Kredi Kullandırılmasına İlişkin Kararlar Kapsamındaki Kredi Borçlarının Ertelenmesine Dair Karar” eminiz ki esnaf ve sanatkarımızın yüzünü güldürmüş ve biraz olsun rahat bir nefes almasını sağlamıştır. Ancak, içinde bulunduğumuz salgın hastalık hız kesmeden devam etmekte ve buna bağlı olarak yeni tedbirler alınma ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda 30 Nisan’da başlayan ve 17 gün sürecek olan tam kapanma esnaf ve sanatkar için ciddi bir gelir kaybına yol açacak ve mevcut sorunları daha da ağırlaştıracaktır. Söz konusu bu tam kapanma Temmuz ayında başlayacak olan kredi taksit ödemelerinin yapılabilme imkanını fazlasıyla zorlaştıracaktır. Bu nedenle Temmuz ayında başlayacak olan esnaf ve sanatkarın kredi taksit ödemelerinin en az 3 ay daha ötelenmesi bir gereklilik olarak ortaya çıkmaktadır.

Öte yandan, covit-19 tedbirleri devam ettiği sürece iş yapamayan ve her ayın yükü diğer aya devreden esnaflar için ertelenen kredilerin vadeleri geldiğinde yine aynı sorunla karşılaşılacaktır. Bu nedenle borcu olan esnafın faizlerinin en azından %50’sinin affedilmesi ve kalan taksitlerinin de daha uzun vadeye yayılması daha etkili ve rahatlatıcı çözüm olacaktır.